Kultura

Dziś na cmentarzu w Forcie III w Pomiechówku odbył się pogrzeb ofiar zamordowanych tam przez Niemców w czasie II wojny światowej. Ciała 46 osób zostały ekshumowane w czasie prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej.

Uroczystość, która miała charakter państwowy, rozpoczęło odegranie i odśpiewanie Mazurka Dąbrowskiego przez żołnierzy Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie duchowni: rzymskokatolicki i prawosławny odmówili we właściwych sobie obrządki modlitwy za ofiary niemieckich zbrodni i  poświęcili mogiły, w których spoczęły ich szczątki.

Po ceremonii głos zabrał Minister Obrony Narodowej, Mariusz Błaszczak, który odczytał list od Prezesa Rady Ministrów, Mateusza Morawieckiego.

– Rzeczpospolita żegna dziś swych obywateli. Przez dekady miejsce zamordowanych przez niemieckich okupantów tu, w Forcie III w Pomiechówku, pozostawało nieznane. Ta ceremonia jest wypełnieniem naszego szczególnego obowiązku wobec ofiar czasu wojny. Dziś z należnymi honorami składamy do ojczystej ziemi szczątki 43 osób dorosłych oraz trójki dzieci, ekshumowane w połowie tego roku. Spoczną obok wcześniej odnalezionych ofiar masowych mordów na Polakach i Żydach z północnego Mazowsza. W czasie II wojny światowej Niemcy zorganizowali tu obóz przesiedleńczy, getto i więzienie karno-śledcze. Było to jedno z wielu miejsc kaźni w okupowanej Polsce, jedno z wielu miejsc, gdzie w imię zbrodniczej ideologii przelewano krew niewinnych. Przez lata pamięć o tragedii więźniów Fortu w Pomiechówku zanikała. Władze komunistyczne uniemożliwiały godne upamiętnienie dramatu ofiar wojny. Dziś przywracamy tym wydarzeniom właściwe miejsce w historii naszego kraju. Staraniem wielu osób: badaczy z Instytutu Pamięci Narodowej, środowisk patriotycznych i mieszkańców tych stron, nasza wiedza o ofiarach przeprowadzanych tu egzekucji rozwija się. Poznajemy nowe fakty. Dowiadujemy się o skali dramatu osadzonych tu więźniów. Dziękuję wszystkich, którzy przyczyniają się do tego dzieła. Szanowni państwo, ofiary egzekucji w Pomiechówku miały zostać zapomniane. Naszą wspólną misją jest oddanie im czci, pochylenie głowy nad grobami w geście boleści i szacunku. To kwestia historycznej sprawiedliwości – napisał premier.

Minister Obrony Narodowej przywołał z kolei obchodzoną 1 września 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej.

– W ostatnią niedzielę minęło 80 lat od napaści niemieckiej na Polskę. Napaści przygotowanej przez naszych sąsiadów, gdyż ta inwazja odbyła się na podstawie Paktu Ribentropp-Mołotow, a więc paktu, na podstawie którego Niemcy i Rosja po raz kolejny w historii podzieliły Polskę. Okupacja niemiecka, ale także okupacja rosyjska, były okrutne dla Polaków. – powiedział Mariusz Błaszczak.

Minister przypomniał również słowa, wypowiedziane przy okazji rocznicowej wizyty Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec, Franka-Waltera Steinmeiera.

– Obecny w Wieluniu i w Warszawie Prezydent Niemiec przyznał, że to Niemcy są odpowiedzialni za wybuch II wojny światowej, że to Niemcy są odpowiedzialni za wymordowanie 6 milionów obywateli polskich, że to Niemcy są odpowiedzialni za olbrzymie straty materialne, jakie były konsekwencją okupacji. – zauważył Mariusz Błaszczak.

Minister przywołał również niedzielne wystąpienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzeja Dudy na Placu Piłsudskiego w Warszawie.

– Prezydent podkreślał okrucieństwo okupacji. Okupacji niemieckiej i okupacji rosyjskiej, bo przecież równolegle 22 tysiące polskich oficerów, żołnierzy, funkcjonariuszy, zostało zamordowanych przez Sowietów w Katyniu strzałem w tył głowy. Obie okupacji były okrutne. – powiedział Mariusz Błaszczak.

Stwierdził przy tym, że jesteśmy zobowiązani do pamięci o tych, którzy zostali zamordowani przez obu okupantów. Podziękował również wszystkim tym, którzy przyczynili się do tego, że pogrzeb ofiar tej haniebnej niemieckiej zbrodni mógł się odbyć.

– Chwałą bohaterom! – zakończył swoje wystąpienie Minister Obrony Narodowej

W uroczystości wzięli udział bliscy ofiar niemieckich zbrodni, dokonanych w Forcie III w Pomiechówku, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej z prezesem Jarosławem Szarkiem i wiceprezesem Krzysztofem Szwagrzykiem na czele, władze samorządowe na czele z wójtem gminy Pomiechówek, Dariuszem Bieleckim, żołnierze Wojska Polskiego i mieszkańcy okolicy.

Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi dalsze prace ekshumacyjne. Wciąż odkrywane są kolejne szczątki. Następny pochówek odbędzie się prawdopodobnie za kilka miesięcy.

Tomasz Parciński

fot. Wojciech Filipiak