)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynek dawnej stacji gołębi pocztowych zlokalizowany na terenie Twierdzy Modlin w Nowym Dworze Mazowieckim przy ul. Księstwa Warszawskiego 190, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe.
Budynek stacji gołębi pocztowych stanowi jeden z elementów zabudowy Twierdzy Modlin. Nieruchomość została usytuowana na wschodnim skrzydle umocnień ziemnych twierdzy, powyżej d. działobitni napoleońskiej (wtórnie adaptowanej na stację wodociągów twierdzy oraz Wojskową Agencję Koszar). Jest to budynek murowany, założony na rzucie prostokąta, niepodpiwniczony, o 3 kondygnacjach nadziemnych, przekryty dachem czterospadowym, z lukarnami od strony północnej i południowej. Elewacje wykończone są czerwoną cegłą ceramiczną.
Dokładny czas powstania budynku nie jest znany. Został on wzniesiony w czasie stacjonowania w twierdzy wojsk rosyjskich, o czym może świadczyć forma architektoniczna budynku. Przyjmuje się, iż budynek został wzniesiony w II poł. XIX w. Po 2012 r. budynek poddano pracom remontowym i konserwatorskim. Obecnie jest nieużytkowany, zabezpieczony, pozostawiony w stanie surowym otwartym.
Budynek stacji gołębi pocztowych jest przykładem zabudowy uzupełniającej, wzniesionej na potrzeby utrzymania komunikacji strategicznego punktu wojskowego, jakim była Twierdza Modlin, wyróżniającym się na tle całego zespołu indywidualną funkcją i wyrazem estetycznym. Otrzymał on dostosowaną do stylistyki istniejącej zabudowy formę architektoniczną, o profilowanych gzymsach, skromnie opracowanych otworach okiennych i drzwiowych, które połączone zostały z elementami drewnianymi. Przeprowadzony w ostatnich latach remont nie pozbawił obiektu pierwotnych cech stylowych i charakterystycznych rozwiązań materiałowych.
Stacja stanowi również świadectwo wykorzystywania gołębi pocztowych na potrzeby wojskowości. Jest to jedyny na terenie Twierdzy Modlin obiekt tego typu i jeden z nielicznych zachowanych na terenie kraju, ma zatem znaczną wartość historyczną. Stopniowa rozbudowa twierdzy obejmowała zarówno budynki koszarowe czy umocnienia i stanowiska obrony, ale także zabudowę dodatkową, umożliwiającą jej funkcjonowanie w przypadku oblężenia lub prowadzonych w rejonie działań bojowych.
Wartość naukowa budynku wynika jego z warstwy materialnej, m.in. technologii wykonania, użytych materiałów budowlanych i ich opracowania, jak również rozwiązań technicznych i funkcjonalnych cechujących budownictwo ceglane, umożliwiającej prowadzenie badań nad historyczną zabudową Twierdzy Modlin. Wybór lokalizacji oraz forma budynku spełnić miały wszystkie potrzeby związane z hodowlą gołębi pocztowych, co stanowi ważne źródło dla badań nad dziejami wojskowości.
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
